Sistosel (Mesane Sarkması)

sistosel
İçindekiler

Sistosel ya da idrar kesesi sarkması, kadınlarda idrar kesesinin vajina içerisine doğru sarkması, çökmesi bir anlamda fıtıklaşması demektir. Mesane, idrar kesesi ya da idrar torbası olarak da bilinir. Sistoselin ileri evrelerinde mesane, vajen dışına doğru çıkar. İdrar kesesini karın duvarına asan bağların veya pelvik boşluğunda mesaneye alttan destek veren kasların zayıflaması sonucunda gelişir.

Sistosel Nedir?

idrar-kesesi-sarkmasi
idrar-kesesi-sarkmasi

Sistosel, mesanenin olması gereken yerden vajene ya da daha ileri düzeyde vulvanın dış kısmına doğru fıtıklaşması durumudur. Genellikle normal yoldan çok sayıda ya da zor doğum yapan kadınlarda görülen bir hastalıktır. Sistosel daha çok kadınlarda ortaya çıkan bir durumdur. Ancak nadir de olsa erkeklerde mesanenin kasık bölgesine doğru fıtıklaşması görülebilir. İdrar kesesini bulunduğu yerde asılı tutan bağlar bulunur. Ayrıca mesane pelvis boşluğunu döşeyen kaslar tarafından alttan desteklenmektedir. Mesaneyi asılı tutan bağların zayıflaması ya da mesaneye alttan destek olan kasların gevşemesi sonucu, mesane aşağıya doğru çöker. Buna sistosel adı verilir.

Mesane sarkması olarak da bilinen sistosel, daha çok menopoz dönemi sonrasında görülmektedir. Öksürük, aksırık, ağır kaldırma gibi karın içi basıncın artmasına yol açan durumlar sistosel oluşumunu tetikler.

Mesane sarkmasına bağlı idrar kaçırma şikayeti sık olarak görülür. Sistosel nadir olarak genç yaşlarda ve hiç doğum yapmayan kadınlarda da görülebilir. Hafif derecede olduğunda ve şikayet oluşturmadığında genellikle tedavi edilmez. Ancak yaşam konforunu olumsuz etkilemeye başladığında, mutlaka tedavi edilmeli ve mesanedeki sarkma ortadan kaldırılmalıdır.

Sistosel Neden Olur?

Sistosel, genellikle vajinal yoldan yapılan sık ve zor doğumlara bağlı ortaya çıksa da, çevresel ve kalıtsal bazı nedenler ve bir takım risk faktörleri de söz konusudur.

Sistosel oluşumu için risk faktörleri şunlardır;

  • Çok sayıda vajinal yolla doğum yapılması
  • Zor ve uzun süren vajinal doğum
  • İri bebek
  • Yaşın ilerlemesi
  • Uzun süre ağır yük kaldırma
  • Kronik öksürük, astım ve KOAH gibi akciğer hastalıkları
  • Kronik kabızlık
  • Çok fazla ıkınma
  • Aşırı kilo
  • Uzun ve zorlu süren doğumlar sırasında genital organları tutan bağların uzaması veya yırtılması
  • Menopoz sonrası vücutta östrojen hormonu seviyesinin azalmasına sonucu pelvis tabanındaki kasların zayıflaması
  • Doğum sırasında yaşanan vajinal yırtılmalar
  • Genetik olarak mesane sarkmasına yatkınlık
  • Kalıtsal olarak ailede bağ dokusu hastalıklarının olması
  • Aşırı sigara tüketimi
  • Geçirilen pelvik bölge ameliyatları
  • Şeker hastalığına bağlı olarak sinirlerde görülen hasar

Sistoselin Belirtileri Nelerdir?

Sistoselin belirtileri, sarkmanın derecesine bağlıdır. Hafif düzeyde olan sarkmalarda genellikle belirti olmaz. Orta derecede olan sarkmalarda, hasta karın bölgesinin altında bir ağırlık hissi duyar. Ayrıca sırt ve karnın alt bölümlerinde ağrı olabilir. Uzun süre ayakta kalınması durumunda, bu şikayetlerde artış gözükür. İleri derecedeki sarkmalarda ise sarkma dışarıdan dahi görülebilir.

Mesane sarkması belirtileri genel olarak şöyle sıralanabilir;

  • Çok sık olarak idrar çıkma isteği duyma
  • Gülme, öksürme ve hapşırma gibi durumlarda idrar kaçırma şikayetleri
  • Cinsel ilişki anında idrar kaçırma
  • İdrar yaparken zorlanma
  • Sürekli tekrar eden idrar yolu enfeksiyonları
  • İdrar yaptıktan sonra mesanenin tam olarak boşalmadığı hissi
  • Vajinadan sarkan ve ele gelen bir kitle
  • Vajinadan sarkan kitlenin gözle görülmesi
  • Ağır kaldırma, zorlanma ve ıkınma durumlarında vajinadan dışa çıkan kitle
  • Vajinada bir kitle, şişkinlik, dolgunluk ya da ağırlık hissetme
  • Vajina içinde elle kontrol edildiğinde ele şişkinlik gelmesi

Mesane Sarkması Tanısı Nasıl Konur?

Sistosel tanısı için hastanın şikayetlerinin dinlenmesi ve muayenesi gerekir. Mesane sarkması tanısı koyarken şu yöntemler kullanılır;

  • Hasta Öyküsü: Mesane sarkması şüphesi olan hastalarda ilk olarak şikayetlerin başladığı dönem öğrenilir. Sistosel için risk faktörleri sorgulanır. Kronik akciğer rahatsızlıkları, öksürük, şeker hastalığı gibi kronik rahatsızlık olup olmadığına bakılır. Ayrıca daha önce hastanın pelvik bir cerrahi işlem geçirip geçirmediği öğrenilir.
  • Ürojinekolojik Muayene:  Daha sonra detaylı bir muayene yapılır. Muayene sırasında sistoselin derecesi belirlenir.  Hafif, orta ve şiddetli olarak üç farklı derecelendirme yapılır. Hafif vakalarda genel olarak ciddi şikayetler görülmez. Bu durumlarda hafif bir şişkinlik hissi vardır. Orta derecedeki sarkmalarda, mesane vajen ağzına gelmesine karşın dışarı çıkmaz. Hasta muayene sırasında ıkınırsa,  vajen ağzında mesane görülebilir. İleri derecede olan sarkmalarda ise mesane vajen dışında gözle görülebilir.
  • Tahliller: Mesane sarkması şikayetlerinde hastaya rutin bazı testler de uygulanır. Tam idrar tahlili, idrar kültürü ve böbrek fonksiyonu testleri rutin olarak uygulanır. Bu tahliller sonucunda sistosele bağlı böbrek sorunlarının oluşup oluşmadığına bakılır.

Sistosel Nasıl Tedavi Edilir?

Sistosel tedavisi belirlenirken hastanın yaşı, diğer hastalıkları, sarkmanın derecesi gibi durumlar dikkate alınmaktadır. Basit yaşam tarzı değişikliklerinden cerrahi işleme kadar farklı tedavi seçenekleri uygulanabilir.

Sistoselde uygulanan tedavi seçenekleri şu şekildedir;

  • Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Hafif sarkmalarda hastalarda genellikle belirgin şikayetler görülmez. Bu hastalarda öncelikle basit yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir. Kilo problemi varsa zayıflaması istenir. Ayrıca hastanın ağır kaldırmaktan da kaçınması önerilir.
  • Egzersiz Tedavisi: Mesane sarkmasının önemli nedenlerinden biri pelvik kasların zayıflamasıdır. Bu yüzden hafif ve orta vakalarda hastalara idrar kaçırma ve pelvik kasları güçlendirecek egzersizler önerilir. Genellikle Kegel egzersizleri önerilir. Hasta bu egzersizleri düzenli olarak yerine getirirse, kasları güçlenerek şikayetleri azalabilir.
  • İlaç Tedavisi: Yaşam tarzı değişiklikleri ve egzersiz tedavisine ek olarak antikolinerjik grubu bazı ilaçlarla tedavi desteklenebilir. İlaç tedavisi sistoselde sadece tedaviye ek olarak uygulanır. Bu ilaçlar tek başına hastalığın tedavisi edilmesinde etkili olmaz.
  • Sistosel Ameliyatı: Sarkmanın diğer yöntemlerle çözülememesi durumunda sistosel ameliyatı uygulanır. Ameliyat vajinal yoldan ya da karın içinde uygulanabilir. Sistosel ameliyatı, açık, laparoskopik ya da robotik cerrahi yöntemleriyle yapılabilir. Ameliyat genel anestezi altında gerçekleştirilir.
  • İdrar Kaçırma Ameliyatı: Mesane sarkmasına idrar kaçırma şikayetleri de eşlik ediyorsa aynı zamanda idrar kaçırma ameliyatı da uygulanır. TOT adı verilen idrar kaçırma ameliyatı 20-25 dakika gibi kısa bir sürede tamamlanabilir.

Mesane sarkması tedavisi başarısı hastanın durumuna göre değişiklik gösterir. Ameliyat sonrası başarı oranı %90’lara kadar çıkar.

Sistosele Hangi Bölüm Bakar?

Mesane sarkması  üroloji bölümünün ilgi alanına giren konulardan biridir. Bu yüzden mesane sarkması olan kişinin üroloji doktoruna gitmesi doğru olur. Ürolog doktor, sistosel şüphesi ve belirtileri olan hastayı muayene ederek sistosel tanısını kor ve tedavisini planlar.

 

Share on facebook
Facebook
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn
Share on email
Email

Bir Yorum Yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Prof. Dr. Yusuf Özlem İlbey

Üroloji Doktoru