Testosteron Nedir? Testosteron Nasıl Üretilir?

Testosteron, erkeklerde ana cinsiyet hormonu olarak bilinir ve kadınlar tarafından da üretilir. Bu hormon, testislerde (erkeklerde) ve yumurtalıklarda (kadınlarda) üretilen bir hormondur ve erkeklerde sperm üretimini, kas kütlesi gelişimini ve kemik yoğunluğunu artırırken, kadınlarda ise cinsel istek, kemik sağlığı ve kas kütlesi gelişimine yardımcı olur. Ayrıca vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin üretiminde de rol oynar. Testosteron seviyeleri yaşla birlikte azalır ve bazı sağlık koşulları veya ilaçlar tarafından da etkilenebilir.

Total testosteron testi nedir?

Total testosteron testi, kan dolaşımındaki toplam testosteron seviyesini ölçen bir kan testidir. Bu test, erkeklerde hipogonadizm (hormon seviyesinin düşük olması), infertilite, osteoporoz ve bazı kanser türlerinin teşhisinde kullanılır. Ayrıca kadınlarda da polikistik over sendromu (PCOS) gibi hormonal sorunların teşhisi için kullanılabilir.

Total testosteron testi, sabahları yapılması önerilen bir kan testidir. Çünkü erkeklerde bu hormonun seviyeleri gün içinde değişebilir ve sabahları en yüksek seviyededir. Test sırasında, bir iğne ile kol damarınıza girilir ve kan örneği alınır. Bu örnek daha sonra laboratuvara gönderilerek hormon seviyesi ölçülür. Normal erkeklerde genellikle 300- 1000 ng/ dL aralığında olurken, kadınlarda bu seviye daha düşüktür ve 15- 70 ng/ dL aralığında değişebilir. Ancak bu değerler yaş, cinsiyet ve laboratuvarın kullandığı ölçüm birimine göre değişiklik gösterebilir.

Testosteron nasıl artırılır?

Testosteron seviyesi düşük olan bazı erkeklerde, takviye gerekebilir. Ancak, çoğu durumda seviyeler doğal yollarla artırılabilir. İşte seviyeleri artırmak için bazı öneriler:

• Egzersiz yapın: Düzenli egzersiz, hormon seviyelerini artırmak için en etkili yöntemlerden biridir. Ağırlık kaldırma ve yüksek yoğunluklu interval antrenmanları gibi güçlü egzersizler hormon seviyelerini artırabilir.
• Sağlıklı beslenin: Sağlıklı ve dengeli bir diyet, hormon seviyelerini artırmak için de önemlidir. Özellikle protein, yağ ve karbonhidrat açısından zengin gıdalar tüketmek faydalıdır. Ayrıca, D vitamini ve çinko açısından zengin gıdalar da seviyeleri artırabilir.
• Stresten kaçının: Stres, seviyeleri azaltabilir. Stresten kaçınmak ve rahatlama teknikleri uygulamak (meditasyon, yoga, derin nefes alma egzersizleri vb.) seviyeleri artırabilir.
• Yeterince uyuyun: Yeterli uyku almak, seviyeleri artırmaya yardımcı olabilir. Her gece en az 7- 8 saat uyumak önerilmektedir.
• Alkol ve sigaradan uzak durun: Alkol ve sigara tüketimi, seviyeleri azaltabilir. Bu nedenle, bu alışkanlıklardan uzak durmak faydalı olacaktır.
• Aşırı kilolardan kurtulun: Aşırı kilo, seviyeleri azaltabilir. Bu nedenle, kilo vermek ve ideal kilonuzu korumak testosteron seviyelerinin artmasına yardımcı olabilir.
• Güneş ışığından yararlanın: D vitamini, seviyelerin artırılmasına yardımcı olabilir. Güneş ışığı, D vitamini üretimini artırır. Ancak, güneş ışığından yararlanırken cildinizi güneş yanığından da koruyun.

Yukarıdaki yöntemler testosteron seviyelerini artırmak için yardımcı olabilir. Ancak seviyeler çok düşükse, bir doktorla konuşarak takviye almak da gerekebilir.

Testosteron eksikliği nedir?

Testosteron eksikliği, erkeklerde testosteron seviyelerinin normalden düşük olması durumudur. Eksiklikler, erkeklerde doğal olarak yaşlanma sürecinde ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, her yaşta erkekte seviye düşebilir. Eksikliğin belirtileri arasında düşük cinsel istek, erektil disfonksiyon, azalmış sperm üretimi, yorgunluk, zayıf kemikler ve kaslar, hafıza problemleri, depresyon, kilo artışı ve iştah değişiklikleri yer alabilir.

Hormon eksikliği ayrıca hipogonadizm (testislerin normal işlev gösterememesi), diyabet, obezite, hipertiroidizm, hipoglisemi gibi bazı tıbbi durumlara da bağlı olabilir. Bazı ilaçlar, radyasyon tedavisi ve kemoterapi de bu hormonun eksikliğine neden olabilir.

Eksiklik teşhisi, kan testi ile yapılır. Testosteron seviyesinin normalin altında olması durumunda, doktor testosteron takviyeleri önererek tedaviye başlayabilir. Takviyeler, çoğu erkek için iyi bir seçenek olabilir ancak, bazı erkeklerde yan etkileri olabilir. Bu nedenle, eksiklik tedavisi konusunda bir doktorla görüşmek önemlidir.

Testosteron eksikliği belirtileri nelerdir?

Testosteron eksikliği erkeklerde birçok farklı belirti ve semptomlara neden olabilir. Bunlar arasında şunlar bulunur:

• Cinsel istekte azalma
• Erektil disfonksiyon
• Azalmış sperm üretimi
• Yorgunluk
• Zayıf kemikler ve kaslar
• Hafıza sorunları
• Depresyon
• İştah değişiklikleri
• Saç dökülmesi
• Sıcak basmaları

Bu belirtiler testosteron eksikliğinin varlığına işaret edebilir, ancak kesin teşhis ve tedavi için bir doktora başvurmak gerekir.

Testosteronun görevleri nedir, ne işe yarar?

Testosteron, erkeklerde üretilen ve kadınlarda da düşük seviyelerde bulunan bir hormondur. Testosteronun birçok görevi vardır ve vücutta birçok farklı işlevi yerine getirir.

İşte ana görevleri:

• Cinsel fonksiyonlar: Erkeklerde cinsel istek, sperm üretimi, ereksiyon ve orgazm gibi cinsel fonksiyonların düzenlenmesine yardımcı olur.
• Kemik ve kas sağlığı: Kemik yoğunluğunu artırır ve kasların büyümesine ve güçlenmesine yardımcı olur.
• Yağ metabolizması: Vücudun yağ metabolizmasını düzenler ve yağ depolamasını azaltır.
• Kırmızı kan hücresi üretimi: Kemik iliğinde kırmızı kan hücrelerinin üretimini ve kan hacmini artırır.
• Zihinsel sağlık: Zihinsel sağlığı ve bilişsel işlevleri (hafıza, konsantrasyon vb.) etkiler.
• Saç büyümesi: Erkeklerde saç büyümesini düzenler.
• Ses tonu: Erkeklerde daha kalın bir ses tonu oluşmasına yardımcı olur.
• Vücut şekli: Erkeklerde daha geniş omuzlar, dar bel ve kaslı bir vücut şeklinin oluşmasına yardımcı olur.

Bu nedenle, testosteronun normal seviyeleri vücut için önemlidir ve eksikliği, birçok farklı belirtiye ve semptomlara neden olabilir.

Testosteron eksikliğinin tedavisi nedir?

Testosteron eksikliği tedavisi, kişinin yaşına, sağlık durumuna, semptomların şiddetine ve hormon seviyelerine göre değişebilir. Eksiklik tedavisi, genellikle testosteron replasman terapisi (TRT) olarak adlandırılan tedavi yöntemleriyle gerçekleştirilir. TRT, erkeklerde testosteron seviyelerini artırmak için yapay T’ hormonları kullanır.

TRT’nin farklı yöntemleri vardır, bunlar arasında şunlar bulunur:

• Enjeksiyonlar: Genellikle haftada bir kez ya da iki haftada bir yapılır.
• Jeller: Günlük olarak uygulanır ve genellikle kolların veya omuzların üzerine sürülür.
• Deri yama: Günlük olarak uygulanır ve genellikle karın bölgesine veya kollara yapıştırılır.
• Ağızdan alınan tabletler: Günde bir veya iki kez alınır.

Tedavi yöntemi doktorunuzun önerilerine ve tercihlerinize bağlı olarak belirlenecektir. Ancak TRT’nin yan etkileri olabilir. Bu nedenle doktorunuza danışmadan takviyeler kullanmamalısınız.

Ayrıca, bazı yaşam tarzı değişiklikleri de testosteron seviyelerini artırmaya yardımcı olabilir. Egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, stresten kaçınmak ve yeterli uyku almak seviyeleri artırabilir.

Testosteron eksikliği sertleşmeye neden olur mu?

Evet, testosteron eksikliği sertleşme sorunlarına neden olabilir. Testosteron, erkeklerde cinsel işlevlerin düzenlenmesine yardımcı olan bir hormondur ve ereksiyonun oluşmasına yardımcı olur. Seviyeler düştüğünde, erkeklerde cinsel istek azalabilir ve sertleşme sorunları yaşanabilir.

Testosteron eksikliği ya da fazlalığı kısırlığa neden olur mu?

Testosteron eksikliği veya fazlalığı, kısırlığa neden olabilir. Eksiklik durumunda, testislerdeki sperm üretimini azaltabilir ve sperm kalitesini düşürebilir. Bu durum, düşük sperm sayısı ve az hareketli spermlerle sonuçlanabilir. Bu da erkeklerde kısırlığa neden olabilir. Ancak, her zaman hormon eksikliği kısırlığa neden olmaz. Benzer şekilde, fazlalığı da kısırlığa neden olabilir. Fazlalığı, testislerdeki sperm üretimini azaltabilir ve sperm kalitesini değiştirebilir. Bunun yanı sıra fazlalığı, testislerdeki spermleri doğrudan zarar verebilir ve kısırlığa neden olabilir.

Bu nedenle, hormon seviyelerinin sağlıklı bir seviyede olması önemlidir. Bu hormondaki değişiklikler, bir kişinin kısırlık riskini artırabilir, bu nedenle erkeklerde seviyelerin belirlenmesi ve uygun şekilde takip edilmesi önemlidir.

Prof.Dr. Yusuf Özlem İlbey

Üroloji Doktoru

İstanbul/ TÜRKİYE